Afrodisias antik kenti Anadolu'nun en güzel ve büyük antik yerleşim yerlerinden birisi olup, Menderes (Meander) Irmağı’nın bir kolu olan Dandalaz (Morsynus) Çayı’nın oluşturduğu bereketli vadide kurulmuştur. UNESCO dünya mirası listesindedir.
Tarih boyunca, içinde bulunduğu nehir havzasının doğal özelliklerinden beslenen kent antik dönemde Babadağ'da bulunan mermer ocakları ve şeifrde yeişen heykeltraşlar sayesinde zenginleşmiştir.
Kent adını, aşk ve güzellik tanrıçası Aphrodite’den almıştır. Aphrodisias ismi ilk olarak M.Ö. 2.yy da kullanılmaya başlanmıştır. Kent daha önce başka adlarla anılıyordu. Kullanılan isimler sırasıyla; Lelegonpolis, Megapolis, Ninoi, Stravpoli 'dir.
Bölgede yerleşim geç neolitik çağa kadar uzanmaktadır. Akropolde ve Pekmeztepede yapılan kazılar neticesinde, iki köyün varlığı kanıtlanmıştır. M.Ö. 2. yy. da Roma egemenliğinin güçlenmesiyle, kent kutsal yöre olarak önem kazanmış ve Aphrodisias ismini almıştır.
Kazılarda ortaya çıkarılan tiyatronun sahne yapısının duvarlarındaki yazılarda, Caesar’ın, Aphroditeye hediye ettiği altın bir Eros heykelinden söz edilmektedir.
M.Ö. 44 yılında Caesar’ın öldürülmesinden sonra katillerin yandaşlarından olan Labienus ve adamları kenti ele geçirip talan etmişlerdir. Octavianus ve Antonius’a sadakatinden ötürü M.Ö. 39 yılında triumvirlik kararıyla bazı ayrıcalıklar tanınmıştır. Bu ayrıcalıklar, vergi muafiyeti, tapınağa sığınma hakkı ve özerkliktir.
M.Ö. 27 de Oktavianusun tahta çıkışından sonra da sıcak ilişkiler devam etti. M.S. 1.yy dada ilişkiler devam etti. Julius Cladius soyunun imparatorları kente büyük ilgi duyuyorlardı. M.S. 22 yılında Tiberius daha önce senatonun tanıdığı ayrıcalıkları yeniden onaylamıştır. 3 yüzyılın sonuna kadar bu ilgi devam etmiştir.
1. ve 3. yüzyıl arası buradaki heykeltıraşlık okulunun ünü her yere yayılmış ve çok uzaklardan bile Aphrodisias’ın ziyaretçi almasını sağlamıştır. Salbakos’dan (Babadağ) çıkartılan mermerler, burada işlenip birçok yerden gelen siparişleri karşılamaya çalışıyordu.
Heykellerinin yanı sıra bilim ve sanat alanında da eserler ortaya koymuştur. Xenokrates : Bilim ve sanat alanında, Xhariton : Roman, Alexander : Aristo’nun eserlerini yorumlar ve dersler verir. 3. yüzyılda birçok eyaletin başkentliğini yaptı. Roma’nın bölünmesiyle kentin kaderi önce Doğu Roma, daha sonrada Bizans’ın eline kaldı. Aphrodisias 4. yüzyılda hristiyanlığın yayılması burada bir piskoposluk merkezinin kurulmasını sağlamış fakat kökleri çok eskilere dayanan pagan kültürünü yok edememiştir. İlk iki hristiyan azizi burada şehit edilmiştir.
Bu nedenlerle paganlığın izlerini silmek için kentin adı değiştirilmiş, hatta 7. yüzyıl süresince kente “Stravpoli” (Haç Kenti) adı verilmiştir. Fakat Aphrodisias adı tamamen yok olmamıştır. Bizans döneminde ise Kayra adı verilmiştir. Günümüzdeki Geyre adı da buradan gelmektedir.
350 ve 360 lı yıllarda tıpkı komşu kent Efes gibi ciddi depremlerle uğramış ve su kanalları çok büyük hasar görmüştür. Onarımlar yapılmaya çalışıldıysa da 610-641 yılında meydana gelen depremler, sorunları daha da ciddileştirmiştir. Aphrodisias 7. yy a kadar önemini korumayı başarmıştır. Fakat doğudan gelen istilalar, dinsel çekişmeler, siyasal ve iktisadi baskılar ve diğer sorunlar kentin çöküşünü hızlandırmıştır.
7. yüzyıldaki büyük depremden sonra kent bir daha inşa edilemedi. 4. yy da yapılan surlar onarılamadığı için, akropole bir kale inşa yapıldı. Aynı zamanda bir gözetleme noktası olarak da kullanıldı.
Bölge 11. ve 13. yüzyıllar arasında, Selçuklu egemenliği altındaydı. 13. yüzyıldan sonra tüm yöre Menteşe Beyliğinin topraklarına katıldı, bu yıllardan sonra tamamen terk edilmiştir 15. ve 16. yüzyıllarda ise ovanın verimliliği sayesinde yörede yeni yerleşimler olmuş ve Geyre köyü kurulmuştur.
Daha sonra unutulan kent Osmanlı Devletinin son dönemlerinde gelen Batılı arkeolog gezginlerce fark edilmiştir. 1950'lerin sonunda tesadüfen bölgeye gelip, Afrodisias üzerine kurulunan Geyre köyünü fotoğraflayan Ara Güler sayesinde ülkemizde ve dünyada tekrar hatırlanmış, ünlü arkeolog Kenan Tevfik Erim'in ömrünü vermesi ile UNESCO Dünya Miras Listesine alınan muhteşem bir antik kent ortaya çıkmıştır.
· Abone Ol: is.gd/TasKaya
Tüm Oynatma Listeleri: is.gd/TasKayaV...
Tr UNESCO Dünya Mirası Listesi: is.gd/UNESCOTa...
Tr UNESCO Dünya Mirası Adayları Listesi: is.gd/UNESCOAd...
Tr Antik Kentler Listesi: is.gd/AntikKen...
Tr Müzeler Listesi: is.gd/MuzeTasKaya
Ankara Gezi Videoları Oynatma Listesi: is.gd/AnkaraTa...
Antalya Gezi Videoları Listesi: is.gd/AntalyaT...
Erzincan Gezi Videoları Oynatma Listesi: is.gd/Erzincan...
İstanbul Gezi Videoları Listesi: is.gd/Istanbul...
İzmir Gezi Videoları Listesi: is.gd/IzmirTas...
Muğla Gezi Videoları Listesi: is.gd/MuglaTas...
Tunceli Gezi Videoları Oynatma Listesi: is.gd/TunceliT...
Негізгі бет Aydın Karacasu Afrodisias Antik Kenti - Dr. Murat
Пікірлер: 7