Siyasi Düşünce Tarihi
Yönetim, siyaset anlayışları tarih boyu büyük bir çeşitlilik ve değişim gösterdi.
Günümüz dünyasında herkes için geçerli tek bir siyasi model bulunmuyor.
Çoğunluk, ulus devlet sınırları içinde yaşıyor ancak bu sınırlar içinde hüküm süren otoriteye karşı tutumlar farklı.
"Bu otorite tanınmalı mi, tanınacaksa nasıl ve nereye kadar? Bireyin çıkarı mı yoksa toplumun çıkarı mı önce gelmeli?"
Bunlar, çağdaş siyasi yaşamın parçası olan sorular.
BBC için Charles Haviland'ın hazırladığı ve Türkçe'ye Hüsnü Kural'ın uyarladığı Siyasi Düşünce Tarihi adlı dizimiz tarih boyu bu tartışmalarda en etkili, en belirleyici olmuş siyasi düşünürleri ve görüşleri ele alıyor.
12 bölümden oluşan dizinin kısa özetlerine ve 15'er dakikalık ses dosyalarına aşağıdaki tabloyu kullanarak ulaşabilirsiniz.
Birinci Bölüm: Konfüçyüs
İkinci Bölüm: Eflatun ve Aristo
Üçüncü Bölüm: Cicero ve Aziz Augustine
Dördüncü Bölüm: İslam düşünürleri
Beşinci Bölüm: Machiavelli
Altıncı Bölüm: Thomas Hobbes
Yedinci Bölüm: John Locke
Sekizinci Bölüm: Jean-Jacques Rousseau
Dokuzuncu Bölüm: Liberalizm
Onuncu Bölüm: Marksizm
Onbirinci Bölüm: Milliyetçilik
Onikinci Bölüm: Yeşil düşünce ve Ekolojizm
Siyasi düşünce tarihinin en güçlü akımlarından biri olan liberalizm kaba hatlarıyla devletin, ekonomik alanda olsun, sosyal alanda olsun insanların hayatına mümkün olduğunca az müdahele etmesi talebini ortaya koyan bir düşünce ve siyasi pratiktir.
Çağdaş yaşamın oldukça güncel bir parçası olan bu düşüncenin kökleri ise Aydınlanma çağı İskoçyasına gider...
Buradaki düşünce hayatına damga vuran 1723 doğumlu Adam Smith, Fransızca konuşan dünyanın yıldızları Rousseau ve Voltaire'in hayranıydı, ancak onlardan farklı olarak devrimci değil.
Smith'e göre devletin devrilmesi gerekmiyordu, bunun yerine mümkün olduğunca bir kenara çekilmeliydi devlet çünkü çok müsrifti...
Adam Smith'in mirasını İngiltere'ye taşıyan isim olan Bentham devletin-hükümetin işlevlerini sınırlamak gerektiğini savunuyordu. Adam Smith gibi o da siyasi sistemlerin doğal veya doğuştan haklara dayanmadığını, karşılıklı rızaya, uzlaşmaya dayalı olduğunu düşünüyordu. Bentham'ın ideal yasa ve kurumlara ilişkin kuramı fayda kavramına dayanıyordu.
Faydacılık kuramının idealleriyle yetişen önde gelen İngiliz düşünürlerinden biri de John Stuart Mill'dir.
Bentham'ın devletin halkın yararı için halk adına bazı işlere kalkışmaması gerektiği düşüncesini geliştiren John Stuart Mill, "devlet baba" düşüncesini eleştirenlerin başında gelir...
Mill'e göre devlet bireylerin potansiyellerini gerçekleştirmelerine olanak sağlayacak ortamı yaratmalı ancak insanların bireyselliğini ezmemeli...
Yirminci yüzyılda pozitif ve negatif özgürlük taraftarları birbirlerinden ayrılmaya başladı. Aralarında ünlü ekonomist John Maynard Keynes de olan 'Yeni liberaller' adı verilen kesim, devletin liberal toplumun geliştirilmesinde etkin rol oynamasını talep ediyordu.
Bu kesimin karşısındaki düşüncenin en önde gelen ismi ise Avusturya doğumlu ekonomist Friedrich Hayek oldu. 1992 yılında doksan yaşının üzerinde ölen Hayek'e göre liberal adı verilen çevreler liberal düşüncenin temel ilkelerine ihanet ediyordu...
Devlet hangi alanlarda etkin olmalı, neredelerde olmamalı? Bu, yirminci yüzyılda sosyal liberalizm ile ekonomik liberalizm arasındaki en büyük anlaşmazlık konusudur.
Негізгі бет BBC Turkce Siyasi Düşünce Tarihi 9 - Liberalizm
Пікірлер: 30