بحرین در دوران پهلوی جدا شد یا قاجار؟ (قسمت اول)
اخیرا خیلی توی فضای مجازی بحث بین سلطنت طلب ها و مخالفان حکومت پهلوی هست سر موضوع جدایی بحرین از ایران .
یک طرف ماجرا که مخالفای حکومت پهلوی هستن ؛ با استناد به اتفاقاتی که توی دههی چهل و پنجاه رخ داد و منجر به تشکیل کشور بحرین به خاطر تصمیم محمدرضا شاه برای برگزاری همه پرسی جدایی بحرین از ایران ، شاه رو خائن به خاک ایران میدونن
ولی طرف دیگهی این ماجرا طرفدارای حکومت پهلوی هستن که معتقدن مجمع الجزایر بحرین زمان قاجار از ایران جدا شدن و محمدرضا شاه هیچ نقشی توی جدایی بحرین از ایران نداشته و انداختن جدایی بحرین گردن شاه برای تخریب چهرهی شاه توی ذهن مردمه
جدا از دیدگاهایی که هر دو طرف دارن ، ما میخوایم به گواه تاریخ به این موضوع یه نگاه بندازیم و ببینیم آیا واقعا بحرین زمان قاجار از ایران جدا شده یا در دوران پهلوی.
پس امیدوارم از این برنامه هم لذت ببرید
____________
تیتراژ شروع
____________
قبل از شروع برنامه میخوام از انرژی ای که همیشه با لایک ها و کامنت هاتون بهمون میدین ازتون تشکر کنیم
بحرین مجمع الجزایری در کناره جنوبی دریای پارس .از زمانی که نام این دریا ، دریای پارس شد ، از زمانی که کوروش بزرگ ، پدر همهی ایرانی تبارها ، امپراتوری عظیم هخامنشی رو بنا کرد ،بحرین مثل همهی جزایر و سواحل خلیج فارس جزو خاک ایران و جزو استان فارس به حساب میومد و از ۲۵۰۰ سال پیش سلسله ای توی ایران حکومت نکرد مگه اینکه بحرین جزو قلمروش باشه. ولی جدا شدن این سرزمین از خاک مادری داستانش با بقیه سرزمین های جدا شده از ایران یکم متفاوت تر و پیچیده تره (فیلم سخنرانی ملی گراها در مجلس راجب جدایی بحرین پخش شود)
🔴بخش اول : ضعف قاجار و ورود انگلیس به بحرین و قرارداد تحت الحمایگی
با مرگ آغا محمد خان ؛ ضعف شدیدی که از لحاظ سیاسی ، نظامی و اقتصادی ، ایران رو فرا گرفت و با حملات پی در پی روس ها و انگلیس ها و خیانت فرانسوی ها به ایران و درگیری های مرزی با عثمانی ، دولت مرکزی ضعیف قاجار روز به روز سرزمین های بیشتری از رو به روس ها و انگلیس ها واگذار میکرد و توی خیلی از نواحی ایران هم قبایل و طایفه های مختلف دست به شورش و نافرمانی از حکومت مرکزی زدن و قاجار ها توی خیلی از این موارد حتی قدرت سرکوب شورش ها رو نداشتن، مثل اتفاقی که توی قرارداد آخال افتاد .
علاوه بر با وجود اینکه مهم ترین شکل تجارت جهانی ، تجارت دریایی بود و خلیج فارس و دریای مَکُران اهمیت تجاری بالایی داشتن اما قاجار ها هیچ توجهی به کشتیرانی و نیروی دریایی نداشتن و عملا از ابتدای قرن ۱۸ میلادی جزایر خلیج فارس رو بدون هیچ دفاع یا عامل حکومتی ای رها کرده بودن و ایران کنترل مستقیم نظامی و سیاسی ای توی جزایر خلیج فارس نداشت ولی بحرین همواره به دلایل تاریخی، نژادی ، زبانی و فرهنگی جزو قلمرو ایران به حساب میومد اما عدم وجود قدرت در خلیج فارس زمینه رو برای فعالیت راهزنان دریایی توی کناره جنوبی دریای پارس و دریای مَکُران ایجاد کرد.
همزمان با این اتفاقات یعنی حوالی سال ۱۷۸۳ ، یک طایفه از اعراب نجد به نام طایفه آل خلیفه که رئیسشون فردی به نام محمد بن خلیفه آل خلیفه بود به خاطر مشکلاتی با قبایل اطرافشون توی شبه جزیره عربستان سر قلمرو پیدا کرده بودن ، به دنبال جای جدیدی برای زندگی، به بحرین حمله کردن و بحرین رو به اشغال دراودن و خاندان آل خلیفه حکومت محلی بحرین رو به دست گرفتن ولی این به معنی پایان حاکمیت ایران به بحرین نبود و آل خلیفه ادعای کنترل خاک بحرین رو نداشتن.
قدرت گرفتن دزدان دریایی توی این منطقه باعث شد تا انگلیس که دنبال جای پای محکم تری توی خلیج فارس میگشت با به بهانهی مبارزه با دزدی دریایی و امنیت تجارت امپراتوری بریتانیا وارد خلیج فارس بشه و با قبایل عرب که قدرت رو توی جنوب خلیج فارس در دست داشتن قرار داد های تحت الحمایگی امضا کنه ولی نکته جالب اینجاست که طبق قرارداد های مُجمَل و مُفَصَّل که بین دولت ایران و دولت بریتانیا به ترتیب در سال های ۱۸۰۹ و ۱۸۱۲ به امضا رسید ، دولت بریتانیا حاکمیت ایران به تمام جزایر خلیج فارس رو به رسمیت شناخت و تضمین داد که ورود و استقرار هیچ قوای نظامی یا دخل و تصرفی بدون اجازهی دولت مرکزی ایران ، در خلیج فارس صورت نخواهد گرفت و اگر هم دولت ایران نیاز به کمک در خلیج فارس داشت ، نیروی دریایی بریتانیا برای ایران نیرو ارسال میکنه . ولی طبق معمول ، روباه پیر مثل سایر اروپایی ها روی قولش نموند و در سال ۱۸۲۰ یعنی تنها ۸ سال بعد از قرارداد مفصل، در زمان حکومت فتحعلی شاه، بریتانیا رسما با آل خلیفه به عنوان حاکم بحرین قرارداد تحت الحمایگی نظامی امضا کرد و در بحرین و سایر شیخ نشین های امروزی اطراف خلیج فارس ، نیرو مستقر کرد و بحرین رو به اشغال خودش دراورد و این کار با اعتراض شدید دولت قاجار روبرو شد و صد البته وقتی که قدرت نظامی نداشته باشی اعتراضت برای هیچکس مهم نیست. بعد از قرارداد سال ۱۸۲۰ ، بریتانیا برای تضعیف و زیر سوال بردن حاکمیت ایران به بحرین ، چند قرارداد دیگه هم با آل خلیفه امضا کرد و طی قرارداد های سال ۱۸۶۱، ۱۸۸۰ و ۱۸۹۲ ، بریتانیا سعی کرد نفوذ خودش رو در بحرین افزایش بده و اشغال بحرین رو قانونی جلوه بده.
این اتفاقات علی رغم خواسته مردم بحرین بود و علاوه بر اون هم دولت قاجار هم جدایی بحرین از ایران رو نپذیرفت.
حالا آیا پذیرفتن و نپذیرفتن قاجار مهم بود؟
Негізгі бет داستان جدایی بحرین از ایران | آیا بحرین در زمان قاجار از ایران جدا شد؟(قسمت اول)
Пікірлер: 78