#dogom #thoileso #dodungnhavua
Sưu tập đồ gốm quý dành cho nhà vua thời Lê sơ lần đầu tiên được nhận biết rõ ràng và chính xác qua các loại bát, đĩa men trắng mỏng, được chế tác rất hoàn hảo và tinh mỹ khác thường, trong lòng in nổi hình 2 con rồng chân có 5 móng sắc nhọn, giữa lòng in chữ Quan. Tiêu chí để nhận biết đẳng cấp của sản phẩm gốm này chính là hình rồng, biểu trưng của vương quyền/quyền lực của nhà vua và chữ Quan cho biết đây là đồ quan dụng hay ngự dụng dành riêng cho nhà vua. Trước khi diễn ra cuộc khai quật khu di tích này, năm 2001, trong công trình nghiên cứu Gốm hoa lam Việt Nam, tôi đã nói đến những chiếc bát hoa lam hiếm quý vẽ hình rồng chân có 5 móng sắc nhọn trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử Hà Nội (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) là đồ ngự dụng của nhà vua thời Lê sơ và suy đoán đây có thể là sản phẩm của lò quan Thăng Long (Bùi Minh Trí, 2001: 27, 388). Một số nhà nghiên cứu khi đó còn tỏ ra hoài nghi vì họ chưa bao giờ nghĩ rằng những chiếc bát này là đồ dành riêng cho nhà vua. Nhưng cuộc khai quật tại khu di tích Hoàng thành Thăng
Long diễn ra sau đó đã xua tan đi sự hoài nghi này và khẳng định rõ hơn suy đoán rất đúng của tôi về sản phẩm gốm lò quan Thăng Long. Bằng chứng thuyết phục là tại khu di tích, chúng tôi đã đào được khá nhiều loại bát, đĩa hoa lam vẽ hình rồng chân có 5 móng, có phong cách tương tự như những chiếc bát trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia nói đến ở đây cùng với những loại bát, đĩa men trắng mỏng in hình rồng và chữ Quan giới thiệu ở trên. Vẻ đẹp sang quý của những đồ gốm ngự dụng được nhận biết rõ ràng qua hình dáng, màu men, đồ án hoa văn, kỹ thuật tạo tác, đặc biệt kỹ thuật tạo chân đế rất hoàn hảo. Dựa vào đặc điểm kỹ thuật chế tạo và tiêu chí hoa văn, hàng loại các loại bình, lọ và nhiều sản phẩm gốm men trắng, gốm hoa lam có chất lượng cao đã được nghiên cứu nhằm phân định khoa học về đặc trưng của các loại đồ gốm quý dành cho nhà vua dùng trong Hoàng cung Thăng Long. Ví dụ sáng giá được minh họa trong bài viết này là bình rượu men trắng trang trí rồng và tước uống rượu men trắng khắc chìm hoa cúc dây, giữa lòng vẽ lam hình chim chích đậu trên cành hoa mai rất tinh tế.
Cùng với khám phá về đồ gốm men trắng, hoa lam nói trên, rất nhiều đồ gốm cao cấp vẽ nhiều màu kết hợp phủ vàng, trang trí hoa văn hình rồng chân có 5 móng cũng được tìm thấy. Trong đó, đặc sắc nhất là những loại đĩa nhỏ và các loại bình rượu có hình dáng đẹp đẽ vẽ hoa văn hình rồng với đường nét tinh mỹ, bố cục chặt chẽ, phản ánh sinh lực và quyền uy của các bậc đế vương. Kỹ thuật vẽ hình rồng trên những đồ gốm này là điểm rất thú vị, cần được lưu ý. Người ta vẽ hình dáng cơ bản của con rồng và văn mây bằng màu xanh cobalt dưới men trước khi đem nung ở nhiệt độ cao. Sau đó, các bộ phận của con rồng được vẽ rất chi tiết, tỉ mỉ bằng màu đỏ, màu xanh lá cây trên men và dát vàng thật lên trên các họa tiết đã vẽ. Do màu vẽ trên men được nung hấp ở nhiệt độ thấp (nhẹ lửa) và vàng dát rất mỏng nên sau một thời gian sử dụng thường bị bay mất màu. Dấu vết họa tiết vẽ màu và vàng phủ còn lại rất mờ nhạt, chỉ có thể nhận biết khá rõ ràng khi nhìn ở ánh sáng xiên
Có thể nói, sự kết hợp tài ba giữa các loại men và vàng thật đã tạo nên những sắc thái độc đáo, mới lạ và sang quý cho đồ gốm Thăng Long. Và, dường như phong cách nghệ thuật này chỉ xuất hiện, phát triển mạnh mẽ và diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, từ khoảng giữa đến cuối thế kỷ 15 khi mà gốm Việt Nam tham gia tích cực nhất vào thị trường mậu dịch gốm sứ châu Á trên biển. Bằng chứng của khảo cổ học chứng thực rõ ràng rằng, những đồ gốm hiếm quý này chủ yếu được sản xuất để phục vụ cho Hoàng cung Thăng Long (lúc đó gọi là Đông Kinh - Tonkin) và một phần được xuất khẩu sang thị trường các nước Hồi giáo giàu có ở Đông Nam Á và Tây Á. Trong bối cảnh này, gốm vẽ màu thường được xuất khẩu cùng lô hàng với các loại gốm hoa lam và chúng được sử cũ ghi lại là những đồ vật quý, được sử dụng trong các nghi lễ quan trọng của các cộng đồng giàu có ở các quốc đảo Đông Nam Á.
© Các video trên kênh Kinh thành cổ Việt Nam số đã được đăng ký bản quyền với KZitem. Vui lòng không sao chép, re-upload dưới mọi hình thức.
✖ Mọi hành vi sao chép, re-upload có thể dẫn đến việc tài khoản của bạn bị khóa vĩnh viễn.
Đăng ký kênh để xem nhiều video mới tại:
► / @kinhthanhcovietnam442
► Facebook: / tailinh.ant
Негізгі бет Đồ gốm của nhà vua thời Lê Sơ I KTCVN
No video
Пікірлер