165) De kerkklok van de voormalige Bakenesserkerk te Haarlem!
Vrijdag 12 juli 2019, 11:00 uur
• Haarlem, kerkklok voor...
0:00 Foto's kerkklok
0:13 Luiden kerkklok
De Bakenesserkerk was oorspronkelijk een grafelijke kapel gewijd aan Maria. De kerk dateert waarschijnlijk uit de vijftiende eeuw. De toren van de Bakenesserkerk, die uit 1530 dateert, lijkt op de kruisingstoren van de Grote of Sint-Bavokerk, de eerste wit van kleur, de tweede grijs. Ze worden ook wel de tweelingtorens genoemd. Haarlem naderend vanuit Amsterdam lijkt het net of beide torens naast elkaar staan. Die gelijkenis is geen toeval. In 1502 werd een ontwerp voor een stenen vieringtoren voor de Grote Kerk gemaakt. Na de bouw bleek dat de vier kruispijlers van de Grote Kerk het gewicht van de stenen toren niet konden dragen. Tussen 1514 en 1517 werd de toren afgebroken, om hem later naast het eenvoudige schip van de nabijgelegen Bakenesserkerk weer op te bouwen. De Grote Kerk kreeg een lichtere toren conform min of meer hetzelfde ontwerp, maar gemaakt van hout bekleed met lood.
In de toren van de Bakenesserkerk bevond zich reeds in 1579 een carillon, dat zowel automatisch als met de hand te bespelen was. Enkele jaren na de komst van het carillon van de Grote Kerk bestelde de Haarlemse gemeente 24 klokken voor de Bakenessertoren. In 1663 krijgt Juriaan Sprakel uit Amsterdam opdracht om het ijzerwerk te leveren voor de nieuwe klokken op de Bakenessertoren ‘om te doen speelen en slaen met het horlogerie ende ton’. Tevens leverde hij een nieuw klavier. De Bakenessertoren was aldus verrijkt met een carillon van 24 klokken met een mechanisch speelwerk.
Dit originele carillon heeft slechts ongeveer 140 jaar zijn klanken over de stad uitgestrooid. Door de benarde financiële positie van de gemeente Haarlem na de Bataafse Republiek werd in 1809 besloten om het carillon te verkopen. De opbrengst was uiteindelijk 965 gulden. In die jaren toch een redelijk fortuin.
De oorspronkelijke luidklok die in 1614 gegoten was door Henricus Meurs en een middellijn van 90 cm had, was door de Duitse bezetter in 1943 uit de toren gehaald en weggevoerd. Deze klok is nooit meer terug gevonden. In 1953 werd een nieuwe luidklok geleverd door de firma van Bergen uit Heiligerlee.
Tijdens de restauratie tussen 1969 en 1972 werden toren en carillon gerestaureerd. Het carillon werd gerestaureerd met opnieuw een speeltrommel en bestaat uit 24 klokken, geplaatst volgens de 17e -eeuwse methode. Deze klokken komen uit de Grote Kerk en waren daar tijdens de restauratie vrijgekomen.
De luidklok is bij de restauratie vervangen door een in 1663 door Hemony gegoten klok, die is opgehangen aan de oorspronkelijke uit 1614 daterende luidbalk met een luidwiel uit 1749. De oude klok is verkocht aan de Hervormde Kerk te Oene, waar de klok dienst doet als tweedehands klok: • Oene, kerkklokken Dorp... .
Kerkdiensten vinden allang niet meer plaats in de kerk. De toren is bezit van de gemeente Haarlem en wordt door de gemeente onderhouden. De kerk zelf werd in 1997 door de hervormde gemeente afgestoten en samen met de kosterswoning verkocht aan een particuliere kunsthandelaar. Deze heeft de kosterswoning en kerk gescheiden en de kosterswoning apart verkocht. Ook delen van het interieur, zoals de kerkbanken, kroonluchters en het orgel, zijn van de hand gedaan. De kerk werd daarna af en toe gebruikt voor exposities en feesten en partijen.
Ook heeft er enige tijd een tuinarchitect kantoor gehouden. De eigenaar verkocht de kerk in 2005 aan een vastgoedontwikkelaar verkocht, die er een appartementengebouw in zag. Dat bleek echter technisch niet haalbaar. In 2007 ging de kerk weer in de verkoop. De particuliere eigenaren verwaarloosden de kerk: de muren vertoonden scheuren, de poorten brokkelden af, het ijzerwerk verroestte en het zinkwerk was kapot.
Omwonenden richtten in 2007 de Stichting Vrienden van de Bakenes op om de kerk te behouden en een rol te laten spelen in het sociale en culturele leven van Haarlem en omstreken. In november 2008 kocht de gemeente Haarlem alsnog de kerk om er de Haarlemse Archeologische dienst te vestigen. Na een renovatie (2010) betrok deze dienst de kerk, die voor een deel intact was gebleven en voor een deel tot werkruimte was verbouwd, waar ook archeologische vondsten getoond kunnen worden.
De beiaard wordt nog altijd bespeeld op vrijdagmorgen, maar de luidklok wordt vrijwel nooit geluid. De klok hangt dan ook niet in balans en is moeilijk te luiden.
→ Kerkklok: Francois Hemony, 1663, 731 mm, cis2
LAUDATE DOMINUM BENESONANTIBUS · F: HEMONY ME FEC: AMSTELODAMI Ao 1663 +
Met dank aan Rien Donkersloot!
Негізгі бет Ғылым және технология Haarlem, kerkklok voorm. Bakenesserkerk
Пікірлер: 14