Даусыңды естігім келеді, қолыңнан сипалай отырып, саған еркелегім келеді. Қарындасымды ойнатып, оған қамқор болар едім. Титтейімнен мейірім көрмесем, қамқорлықты сезінбесем, көргенім зеку, ұрсу болса, мен қалай айналамдағы адамдарды жақсы көре аламын. Қандай азамат боламын? Кейін қандай ұрпақ өсіріп тәрбиелеймін? Сен соны сезіндің бе, анашым?» - деп мұңданатын. Ол қанша сағынып тілесе де шешесі мен қарындасынан ешбір хабар болмады. Олар мұны, бұл оларды іздемеді.
Сәлмен араға бір-екі жыл салып, Алатауды асып барып, бір баласы бар қырғыз келіншекті алып келген. Ол адуынды, тілі ащы кісі болып шықты. Темекісінің түтінін будақтата сорып, есік алдында екі бүйірін таянып тұрып, бүкіл ауылдың үлкен-кішісіне тіл тигізе шаптығатын. Қалайша екені белгісіз, «атыспақ керек пе, алыспақ керек пе?» деп тұратын Сәлменнің жүні жығылып, қырғыз әйелінің бетіне тіке қарай алмайтын болған. Қарамақ түгілі таяқ жеп қалатын. Мұны көріп отырған көрші-қолаң, ағайын туыс қой демейтін. Қылығының қылшығын танығаннан кейін сөйтеді де. Жүрген жерінің астаң-кестеңін шығаратын тәйтік мінезі соғып өткен желдей уысынан сырғыған. Қайрат көрсетуге шамасы жоқ. Баласы әкесінің арқыраған мінезден можантопайлыққа қай кезде, қалай ауысып кеткенін түсінбейтін. «Шешемді допша домалатып тепкілейтін әкемнің күш-қайраты қайда кеткен?» деп таң қалатын.
- Сен желкілдеген желібастан салиқалы әкеге, пайымды отағасына айнала алмай тұрып, мені тәрбиелегің келеді. Қай мінезіңнен үйренейін, қай өнегеңнен үлгі алайын? - жараның аузын ашып, іріңін ағызып, оның үстіне тұз сепкендей болды. Жараған бурадай қалшылдағаны басылып, сұлқ түсті.
Әке үнсіз қалды. Сәлден кейін барып:
- Өмірдің басы да, аяғы да мен емес. «Кейін уақытында көремін» деп жүріп жақсы әке болып қалыптаса алмағанымды білмеппін. Менің әкем, сенің атаң аузы құрғамай арақ ішетін. Үйде күнде шаң-шұң болатын. Осы бір қылығын иттің етінен жек көретінмін. Содан өзіме «арақ ішпеймін» деп уәде бердім. Ішпедім. Өзімді әкемнен артықпын, ақылдымын деп ойлап жүрдім. «Мені әкем тәрбиелеген жоқ, өзім жақсымын» дедім іштей. Әке-шешені таңдамайсың. Баланы да.
Есіңде болсын, алма алма ағашынан алысқа түспейді. Сен де бір күні балаңның алдында осылай мөнді-мөндің шығып отыруың мүмкін. Баланың әке-шешеге аяушылығы қатты бола бермейді ғой. Адам Ата мен Хауа Анада әке-шеше болмағандықтан солай ма екен деп ойлаймын, кейде, - қаны шапшып, айдары қызарғанымен, үлкен қайрат көрсетуге шамасы келмейтін ауладағы әтештей көрінетін әкесінен осындай сөз шығады деп ойламаған ұл таңдана қарады.
- «Атам сондай еді, мен де сондаймын» деп балаңа әлсіздікті мұра етіп қалдырмау керек шығар. Қолыңдағы арқаның мықты болса, қандай асау жылқы болса да тезге көнбей ме?
- Ұрпағыңды өмірдегі адамгершілік қарым-қатынасқа жетелеу үшін өзгеруің керек. Менің кінәм - өзгере алмадым. Бір орнымда тұрғандай көрінгем, сөйтсем, артқа кетіппін. Үлкендердің талап қойғыштығын білгеніммен, міндетін ескермеппін. Бала әкеге шешесінің көзқарасымен қарайтыны рас болса, онда сенің мені жек көруің орынды. Шешеңе жағдайсыз болдым. «Еркек әйелін ұруға болады» деген надандықтың жетегінде кетіппін. Өлім алдындағы өкінішім де сол болмақ.
«Қазақтың әйелінен, баласынан кешірім сұрауы өз қадірін түсіруі, өзін-өзі мазақ етуі, кем тұтуы» деген ой бекіп алған. Сенің анаңның алдына қайта бара алмауымның да себебі сол. Бір-бірімізбен араласып тұруға, іздеуге жігерсіз болыппын
Негізгі бет Қапалы ұл.Домаланып жатып тепкі жеген ана.Күйреген отбасы
Пікірлер: 1