Бундан ўн йиллар аввалги воқеалар тарихи, бугунга келиб, биз аввал билмаган бошқа томондан бўй кўрсатмоқда.
Ва бу ерда гап сиёсий ва мафкуравий мақсадларда тарихни қайта ёзиш ҳақида эмас.
Гап - тарихнинг бурилиш нуқталарида ҳаёти ўзгарган инсонларнинг тақдири ҳақида.
Улуғ Ватан урушида омон қолганларнинг кўпчилиги ўз ҳаётлари ҳақидаги ҳикоялари орқали ўша кунлардаги воқеаларни бутунлай бошқа ракурсда очиб берадилар.
Шундай воқеалар орасида - 1944 йил 18-майда қрим-татар халқининг Қримдан депортация қилиниши ҳам ўрин олган.
Собиқ СССРнинг НКВД маълумотларига кўра, деярли 200 минг қрим-татарлар Қримдан мажбуран қувиб чиқарилган ва Ўзбекистон, Қозоғистон, Тожикистон ва РСФСРнинг айрим вилоятларига жўнатилган.
1960 йилларда қрим-татарлари миллий ҳаракати томонидан ўтказилган ўз-ўзини рўйхатга олиш натижаларига кўра эса, 450 минг нафар қрим-татарлар депортация қилинган.
2014 йилда Украина таркибига кирган Қрим Россия томонидан аннексия қилинган ва Қримда яшаган ва Украина фуқаролигига эга бўлган барча қрим-татарлари Россия фуқаросига айланган эди.
2022 йил сентябрь ойида Россияда қисман сафарбарлик эълон қилинганидан сўнг, қрим-татар эркаклари олдида икки йўл қолди: Россия армиясига қўшилиш ва собиқ ватандошларига қарши жанг қилиш ва эҳтимол - ўлиш ёки сафарбарликдан қочиш учун Қримни тарк этиш.
Бу танлов қрим-татарларининг Қримдан Қозоғистон ва Ўзбекистонга оммавий кўчиб кетишига олиб келди.
Қрим-татарларининг ўз тарихий ватанларидан оммавий чиқиб кетиши моҳиятан 1944 йилги депортацияни эслатади.
Биз, 1944 йили Қозоғистон ва Ўзбекистонга депортация қилиниши натижасида, ўз ватани - Қримни ташлаб кетишга мажбур бўлган қрим-татарлари ва уларнинг авлодлари ҳақида ҳикоя қилишга ҳаракат қилдик. Уларнинг ўтмишини кўзда тутган ҳолда, ҳозирги ҳаётларидан сўз очдик - ҳеч кимни айбламасдан, айтилган ҳеч бир сўз ва қилинган ҳеч бир ҳаракатга баҳо бермасдан.
Негізгі бет Қрим-татарлари нега ўз ватанини тарк этмоқда?
Пікірлер