Przedstawiamy cenny druk muzyczny, w którym zawarta jest pełna splendoru muzyka rozbrzmiewająca pod kopułami bazyliki św. Marka w Wenecji na początku XVII wieku.
Dobrobyt i republikański ustrój dawnej Wenecji sprzyjały bogatemu artystycznemu i kulturalnemu mecenatowi. Obejmował oczywiście także muzykę, którą wenecjanie zawsze darzyli miłością. Najważniejsza była oprawa muzyczna pełnych przepychu liturgii z udziałem doży w głównej świątyni miasta ‒ bazylice San Marco (nie będącej wówczas katedrą, lecz „kaplicą pałacową” doży). Okazałością konkurowały z nią także nabożeństwa celebrowane w kręgu świeckich lecz powołanych dla duchowego doskonalenia konfraterni, zw. scuole grandi, z których szczególnie ważna była Scuola di San Rocco, ozdobiona m.in. bezcennymi obrazami Tintoretta.
Duże zapotrzebowanie na muzyczny repertuar zaspokajały działające w Wenecji oficyny drukarskie wyspecjalizowane w edycjach nutowych, eksportowanych na całą Europę. Wśród nich była oficyna rodziny Gardano, która wydawała m.in. utwory sławnego kompozytora i organisty bazyliki św. Marka, Giovanniego Gabrielego.
Druk z roku 1615, który prezentujemy, to właśnie przykład obiektu, który najpewniej zaraz po wydaniu opuścił Wenecję i był używany w Bawarii, by potem trafić do Wrocławia, a następnie ‒ do Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. To drugi tom Symphoniae sacrae Gabrielego. Jest rzadki ‒ katalog źródeł muzycznych RISM wykazuje jego obecność w zaledwie dziesięciu bibliotekach, z czego jedynie dwie posiadają komplet ksiąg głosowych, umożliwiający użytkową edycję: jedną z nich jest Biblioteka Narodowa Austrii, drugą ‒ BUW.
Na obiekt składa się czternaście ksiąg głosowych (tzw. partesów) formatu małego quarto, nowo oprawionych w XIX w., zapisanych tzw. białą notacją menzuralną. Zawierają zbiór monumentalnych motetów, utworów towarzyszących liturgii, na 6-19 głosów wykonywanych zapewne w kręgu weneckiej bazyliki św. Marka oraz konfraterni św. Rocha, być może także w innych ośrodkach kościelnych i klasztornych Wenecji przełomu XVI/XVII w.
Niestety, autorowi nie dane było ujrzeć tej edycji; zmarł w 1612 r., a jego Symphoniae sacrae Liber Secundus stanowiły rodzaj pośmiertnego pomnika przygotowanego przez współpracowników i uczniów mistrza, głównie Alvise Graniego, który jednak nie ustrzegł się błędów. I tu dochodzimy do szczególnej cechy przechowywanego w BUW egzemplarza: zawiera on dość liczne rękopiśmienne korekty i uzupełnienia, dokonane przez muzyków używających partesów w Norymberdze, w I poł. XVII w. Jednym z nich był wybitny kompozytor Johann Staden - bardzo ciekawe ustalenia na ten temat stały się przedmiotem artykułu jednego ze współczesnych badaczy i edytorów muzyki Giovanniego Gabrielego, Richarda Charterisa.
Druk ten to zarazem świadectwo schyłku świetności oficyny Gardanów (którą przejął wżeniony w tę rodzinę Bartolomeo Magni), widać, że czcionki są już mocno zużyte, a staranność wydania i jakość papieru ustępuje drukom z wcześniejszych dekad. Nie umniejsza to wielkiej wartości obiektu, z którego posiadania jesteśmy szczególnie dumni.
Więcej informacji:
buwlog.uw.edu....
W materiale wykorzystano:
Atlas: sygnatura M. 14506
Novus Atlas, Das ist Welt-Beschreibung, Mit schönen newen außführlichen Land-Taffeln. T. 3 / in Kupffer gestochen und an den Tag gegeben durch Gvil. vnd Johannem Blaev.
miedzioryt, mapy kolorowane ręcznie ; 53 cm
Amsterdam : Bey Iohannem Blaeu, 1647
Негізгі бет „Symphoniae Sacrae II” Giovanniego Gabrielego w kolekcji Gabinetu Zbiorów Muzycznych BUW
Пікірлер