Cemo - Kemal Bilbaşar
Roman, Anadolu’nun doğusunda, ağırlıklı olarak Kürtlerin yaşadığı bir bölgede geçer. Yiğit, yetenekli bir adam olan Cano, beyi için kaçırması istenilen Kevi’ye aşık olur ve onu kendisi kaçırır. Beyinin peşine düşeceğini bildiği için üç yıl dağlarda yaşayan Cano, daha sonra patlak veren Şeyh Sait İsyanında “Şıh Mahmut”a sığınır ve eski beyine karşı, devletin tarafında savaşır.
Bu savaş sırasında geride bıraktığı Kevi kızları Cemo’yu doğurduktan sonra hayatını kaybeder. Hayatta bir tek Cemo ile kalan Cano, kızını yiğit, erkeklerle başa baş mücadele edebilecek bir kız olarak yetiştirir. Kızı evlenme çağına geldiğinde ise, onunla evlenebilecek kadar yiğit olan tek kişi Memo adlı bir adam olur.
Cemo’yla evlendikten sonra romanı kendi bakış açısından anlatan Memo, Şeyh Sait İsyanı sırasında ailesini kaybetmiş, dayısı tarafından yetiştirilmiş bir çan ustasıdır. Cemo’dan önce Senem adlı bir bey kızına aşık olan Memo, onu babasından ister, ama bir bey olmadığı, köylü olduğu için isteği reddedilir. Askerde olduğu sırada Senem ile tekrar karşılaşan ve onunla birlikte kaçma kararı alan Memo, bu plan sırasında Senem’in öldürüldüğünü öğrenir.
Senem’den sonra Cemo’ya aşık olan Memo, onunla evlenir. Fakat Şeyh Sait İsyanı sırasında isyancıların tarafında savaşmış beylerden Sorik Ağa’nın oğlu da Cemo’yu istemiş, Cano’nun kızını kendine vermemesini bir hakaret olarak görmüştür. Şıh Mahmut’un oğlunun kendisine ait olan toprakları Sorikoğlu’na satması, bölgede ufak çaplı bir krize yol açar, çünkü yöre halkı onun hizmetine girmek istememektedir.
Memo’nun askerde tanıştığı bir komutan yardımıyla farklı bir köye yerleştirilen ahali, burada bir süre keyifli bir şekilde yaşar. Fakat köye yerleşme faslı bitip, Memo yeniden çan satmaya gittiğinde işler tersine döner. Sorikoğlu’nun adamları tarafından saldırıya uğrayan Memo son anda - hala hayatta olduğu anlaşılan - Senem ve adamları tarafından kurtarılır. Senem ölmediği gibi, babasının topraklarının da başına geçmiş, Memo’dan bir çocuk sahibi olmuştur.
Cano, Cemo ve diğer köylüler ise Sorikoğlu’nun saldırısına karşı gelemez ve köylerini kaybederler, pek çoğu öldürülür.
Romanın finalinde Sorikoğlu, kaçırdığı Cemo’yu kendisi için zorla oynatırken Memo tarafından bulunur. Öldü sandığı Memo’yu görünce korkudan dili tutulan Sorikoğlu, Cemo tarafından öldürülür. Bir ağayı öldürdükleri için artık bu topraklarda yaşama şansı olmayan Memo ve Cemo, Senem sayesinde Memo’nun bir ağa olduğu Dersim’e doğru yola çıkarlar.
Негізгі бет Türk Edebiyatı Klasiği Cemo Kitabının Özeti
Пікірлер