Türklerde tütsü olarak en çok kullanılan maddeler genelde Sandal, ada çayı, defne ve kokulu bazı yoncaları yakarak tütsü şeklinde kullanılmıştır. Uygur Türklerinde buhurda sandal ağacına ‘çından’ denir ve bu kelime Sanskritçe ‘Çandana’ sözünden gelir. Daha sonraki yıllarda sandal ağacı ile birlikte tütsüyakma törenlerinde öd ağacı da eklenmiştir.
Doğu kültürünün yetiştirdiği güçlü alimlerden olan Mütercim Asım Efendi 1775 yılında Gaziantep’te dünyaya gelmiştir. Asım Efendi aynı zamanda Türk sözlüklerinin babası sayılır. Mütercim Asım Efendi yazdığı eserlerde buhurla ilgili bilgilerde yer almaktadır. Mütercim Asım Efendi kayırlarına göre öd ağacı kelimesinin aslı Arapçadır. Asım efendin bu ağacın toprağa gömülerek saklandığını ve daha sonra, nemlenen ve rutubetlenen ağaç yoncaları çıkarıldıktan sonra buhurda yakıldığında yaydığı kokudan detaylı bahseder. Makbul olarak bu ağacı kayıtlarında ‘üd-i Kemeri’ tanımlar. Bu ağaçlardan elde edilen buhurun Hindistan’dan getirildiğine değinir.
Asım efendi sarsılmaz çalıma gücü ve azmiyle II. Mahmurdun dikkatini çekmiş ve önemli mevkilere getirilmiştir. Beli bir süre Selanik kadılığı yapan Asım Efendi eserlerinde Türk dilinin zenginliğini gösteri olmakla birlikte günümüz dil bilgisine büyük bir hizmet sağlamıştır. Eserleri 1814 ve 1817 yıllarında basılmıştır.
Türkler orta Asya’da Orta doğuda ve Anadolu’da güzel kokuyla ilgili araç ve gereçleri bolca kullanılmıştır. İster Saray kültüründe ister gündelik hayata tütsüyakma geleneği ve gül suyu ikramı vazgeçilmezi koku kültürlerindendi. Özelikle Türkler Müslümanlığı kabul ettikten sonra İslamiyet’e güzel kokunun sünnet olması sebebiyle koku ikramları oldukça itibar görmüş hata bunun yansımaları buhurdan ve gülabdan gibi ihtişamlı objelerde görmekteyiz.
Türk buhurdanları her devirde değişik örneklerde ve biçimlerde mevcuttur. Altıgen, sekizgen gibi geometriktik şekillerde kullanılan buhurdanların en yaygını tombak yahut yuvarlak şeklinde olanlardır. Çoğunda olan özellikle iki kısımda meydana gelmiştir. (ateşlik ve küllah)
Негізгі бет Tütsülükler
Пікірлер