#felsefe #evokul #uzaktaneğitim #sosyoloji #psikoloji
I. SOSYALLEŞME (TOPLUMSALLAŞMA)
A. Sosyalleşmenin Anlamı ve Unsurları
Sosyalleşme, bireyin içinde yaşadığı toplumun kültürünü, değerlerini, normlarını (yani yaşama, duyma ve düşünme biçimlerini) öğrenme ve benimseme (içselleştirme) sürecidir.
Sosyalleşme süreci sayesinde toplumun yeni kültürü yeni kuşaklara geçer. Birey sosyalleşme sayesinde, toplumun kültürüyle bütünleşir ve içinde yaşadığı topluma uyum sağlar. Böylece birey, bir toplum içinde diğer insanlarla birlikte ortak bir yaşam sürdürebilir.
Sosyalleşme süreci bireyin kişilik, karakter ve benliğini biçimlendirir ve ona kültürel kimlik kazandırır (Kültürel kimlik: bir toplumun kendisine özgü olan kültür özelliklerine denir. Her birey, içinde yaşadığı toplumun kültürel kimliğini yansıtır. Bu nedenle, bir Türk bir Alman’dan farklıdır.).
Bireyin sosyalleşmesi sürecinde ilk ve en etkili olan unsur ailesidir. Başlangıçta aile çocuk üzerinde daha etkili olurken, bu etki okulla birlikte azalmaya başlar. Okul, toplumun değer ve normlarını, bilinçli olarak çocuğa aktaran en önemli kurumlardan biridir.
Birey hayatı boyunca birçok toplumsal ortama farklı bir şekilde katılır. Çünkü toplumun bireyden beklediği davranışlar çocukluk, gençlik, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerine göre farklıdır. Birey topluma uyum sağladığı sürece sosyalleşmeye devam eder.
Çocukluk ve ergenlik döneminde sosyalleşmenin unsurları; aile, okul, arkadaş grupları ve kitle iletişim araçlarıdır.
II. TOPLUMSAL İLİŞKİLER
En az iki insan arasında belli bir süre devam eden, belli amaçlara yönelik olan, karşılıklı etkileşim halinde gerçekleşen anlamlı ilişkilerdir. Toplumsal ilişki iki insan arasında olduğu gibi, gruplar arasında da olabilir.
A. Toplumsal İlişkilerin Özellikleri
1.En az iki insanı gerektirir.
2.Belli bir zaman dilimi içinde gerçekleşir.
3.İlişki bireyler arasında ortak bir anlam taşır.
4.Toplumsal ilişki kuran taraflar birbirinden haberdardır ve karşılıklı etkileşim halindedir. Bu etkileşim ortak dil aracılığıyla sağlanır.
5.Toplumsal ilişkiler; hukuk, örf, adet, gelenek, görenek gibi kurallara göre gerçekleşir.
Mesela; dizi çeken oyuncular ve diğer çalışanlar arasında ilişki vardır ama o diziyi izleyen kişi ile televizyon arasında ilişki yoktur.
B. Toplumsal İlişki Çeşitleri
1. Niteliklerine göre: İkiye ayrılır.
a) Birincil İlişkiler: Duygusallığın hâkim olduğu, ilişkilerin samimi ve yüz yüze olduğu ve etkileşimin güçlü olduğu ilişkilerdir. Uzun süreli ilişkilerdir. İlişkilerde yazılı kurallar yoktur. Biz duygusu hâkimdir. Çıkar ilişkisi yoktur. Küçük gruplarda görülür: aile, akrabalık, dostluk, komşuluk, köy gibi gruplarda bu ilişki türü görülür.
b) İkincil İlişkiler: Duygusallık yerine akılcılığın hâkim olduğu ve ilişkilerin resmiyet kazandığı ilişkilerdir. Etkileşim zayıftır, ilişkiler daha kısa sürelidir. Biz duygusu yerine ben duygusu hâkimdir. Çıkar ilişkisine dayalıdır. Büyük gruplarda görülür. Bankalarda, orduda, sendikalarda görülen ilişkiler buna örnektir.
2. Sürelerine göre: Üçe ayrılır.
a) Kısa süreli ilişkiler: Zaman bakımından kısa süren ilişkilerdir. Tesadüfî ilişkilerdir. Mesela; Taksi şoförü ve yolcusu arasındaki ilişki bu türdendir.
b) Uzun süreli ilişkiler: Çok uzun süren, bazen insanın doğumundan ölümüne kadar sürebilen ilişkilerdir. Mesela; aile bireyleri arasındaki ilişkiler, komşular arası ilişkiler, arkadaşlar arası ilişkiler.
c) Periyodik (devirli) ilişkiler: Bu ilişki, sadece haftanın ayın ya da yılın belli bir döneminde kurulur ve bir dahaki döneme kadar ortadan kalkar. Mesela; dört yılda bir yapılan olimpiyatlar ya da bir şehirde her yıl kurulan fuarlar, haftanın belli bir gününde kurulan pazarlar periyodik ilişkilere örnek gösterilebilir.
3. Birey sayısına göre: Üçe ayrılır.
a) Birey-Birey ilişkisi: Sadece iki kişi arasında geçerli olan ilişkilerdir (Karı-koca arasındaki ilişki).
b) Birey-Grup ilişkisi: Bireyin bir grup veya gruplarla girdiği ilişkidir (Öğretmenin sınıfla ilişkisi).
c) Grup-Grup ilişkisi: İki farklı grup arasında gerçekleşir (İki futbol takımı arasındaki ilişki).
C. Toplumsal İlişkiyle İlgili Temel Kavramlar
1. Toplumsal Statü ve Anahtar Statü
Bireyin toplum içindeki yerine, konumuna sosyal statü denir. Birey toplumda, aynı anda birden çok statüye sahip olabilir. Mesela; bir kişi hem öğretmen, hem anne, hem de bir dernekte başkan olabilir. Bu statülerden bir tanesi onun temel statüsüdür. En fazla önem taşıyan statüye anahtar (başat) statü denir.
Statüler kazanılmış ve verilmiş statüler diye ikiye ayrılır. Bireylerin doğuştan sahip oldukları statülere verilmiş statüler denir. Mesela; cinsiyet, uzun boylu olmak, bayan olmak gibi. Bireylerin kendi yeteneklerine, başarılarına göre sonradan kazanmış olduğu statülere ise kazanılmış statüler denir. Mesela; sahip olduğumuz meslekler, anne olmak, baba olmak gibi.
PRAESTİJ
Негізгі бет TOPLUMSAL İLİŞKİ BİRİNCİL İLİŞKİ İKİNCİL İLİŞKİ TOPLUMSAL SAPMA SOSYALLEŞME PRESTİJ
Пікірлер: 11