#myhealthvn #cotheconnguoi #nhietdocothe
Dù nhiệt độ ngoài trời nóng đến hơn 50 độ C hay lạnh đến -50 độ C, thì nhiệt độ cơ thể con người vẫn luôn ổn định quanh mốc 37 độ C. Bạn có biết vì sao lại như vậy không?
Khái niệm “nhiệt độ trung bình của cơ thể con người” xuất hiện vào năm 1868, khi một bác sĩ người Đức tên là Reinhold August Wunderlich sử dụng nhiệt kế đo thân nhiệt của hơn 25.000 bệnh nhân, thu hơn 1 triệu kết quả và xác định rằng nhiệt độ trung bình của tất cả những người này đều là 37 độ C. Từ đó cho đến nay, mức nhiệt độ này được coi là dấu mốc để các bác sĩ tiên đoán và xác định tình trạng sức khỏe của một người. Y học hiện đại cũng coi nhiệt độ cơ thể là một trong 4 dấu hiệu sinh tồn quan trọng nhất đánh giá sự sống, 3 yếu tố còn lại là mạch, huyết áp và nhịp thở. Sự tăng hay giảm thân nhiệt đều cảnh báo sớm những vấn đề bất thường về sức khỏe.
Vì sao nhiệt độ cơ thể con người luôn dao động quanh mốc 37 độ C?
Hãy tưởng tượng cơ thể con người là một cỗ máy, mỗi ngày cỗ máy ấy thực hiện hàng ngàn động tác như thở, hít, ăn uống, đi lại, tập thể dục, suy nghĩ, hấp thụ các chất,... Tất cả các quá trình vận động và chuyển hóa này đều cần năng lượng và sinh ra nhiệt.
Các nhà khoa học giải thích rằng với các dạng khí hậu, môi trường sống như hiện nay của trái đất thì nhiệt độ cơ thể con người ở mốc 37 độ C là phù hợp để thích ứng được với mọi loại thời tiết, khí hậu. Mức nhiệt này còn giúp các cơ quan trong cơ thể đạt có hiệu suất hoạt động cao nhất. Như vậy mức 37 độ C là “tối ưu” trong quá trình tiến hóa của con người, để phù hợp với điều kiện sinh tồn.
Tương tự con người, các loài động vật khác trên Trái đất cũng có mốc thân nhiệt ổn định riêng. Ví dụ thân nhiệt của gà vịt là 42,5 độ C; mèo 38,8 độ C; chó 39,2 độ C; bò 39,5 độ C; lợn 38-40 độ; thỏ 39,5 độ C…
Làm thế nào để nhiệt độ cơ thể con người luôn cân bằng ở mốc 37 độ C? Bạn biết đấy, cỗ máy cơ thể sẽ “bốc cháy” nếu chỉ có sinh nhiệt. Thân nhiệt mỗi người luôn cân bằng ở mốc 37 độ C là nhờ 2 quá trình sinh nhiệt và mất nhiệt luôn diễn ra cùng lúc. Nếu sinh nhiệt xảy ra do quá trình vận động và chuyển hóa thì mất nhiệt là quá trình cơ thể thải nhiệt qua da, hơi thở, toát mồ hôi, giãn mạch;.. Cơ chế sinh nhiệt và mất nhiệt hoạt động như một chiếc máy điều hòa, giúp cơ thể luôn được “làm mát”.
Thân nhiệt luôn luôn thay đổi chứ không cố định!
Điều thú vị là nhiệt độ cơ thể con người luôn có sự biến động. Thông thường nhiệt độ cơ thể thấp nhất vào sáng sớm và cao nhất vào chiều muộn. Nhiệt độ cơ thể con người sẽ thay đổi khi bạn bị ốm, tăng lên trong và sau khi tập thể dục, hoặc có thể thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. Trong giai đoạn rụng trứng, nồng độ hormone progesterone tăng lên khiến nhiệt độ cơ thể cũng tăng theo.
Nhiệt độ cơ thể cũng có xu hướng giảm dần theo tuổi tác. Thậm chí nhiệt độ từng vùng trên cơ thể cũng có sự khác nhau. Nhiệt độ ở những vùng nằm sâu trong cơ thể hoặc những vùng trọng yếu trực tiếp ảnh hưởng đến các phản ứng sinh học xảy ra trong cơ thể (ví dụ như nội tạng) được gọi là thân nhiệt trung tâm. Còn nhiệt độ ở những vùng nằm xa khu vực trung tâm bàn tay, bàn chân,... được gọi là thân nhiệt ngoại vi. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết:
- Thân nhiệt ở trực tràng (gần ống hậu môn) là ổn định nhất, dao động từ 36,3 - 37,1 độ C.
- Thân nhiệt ở miệng 36,1-36,9 độ C; ở nách 35,8 - 36,1 độ C; ở trán 33,5 độ C; lòng bàn tay 32 độ C; và ở mu bàn chân là 28 độ C
Thân nhiệt khác nhau giữa từng vùng trên cơ thể là bởi vùng dưới đồi trong não có chức năng điều khiển thân nhiệt sẽ có cơ chế ưu tiên sinh nhiệt cho các cơ quan trung tâm của cơ thể như đầu - mặt - nội tạng… Do đó, nhiệt độ ở các vùng trung tâm sẽ ổn định hơn các vùng ngoại vi. Giờ thì bạn đã hiểu vì sao người ta thường đo thân nhiệt tại hậu môn rồi đúng không? Nhiệt độ tại đây ít biến động nhất và cho kết quả chính xác nhất.
Con người có thể sốt cao nhất đến bao nhiêu độ?
Nếu nhiệt độ đo ở miệng cao hơn 37,5 độ C hoặc đo ở hậu môn cao hơn 38 độ C sẽ được coi là sốt. Tuy nhiên 38 độ C không phải là mức nhiệt độ gây nguy hiểm.
Trong não bộ của người có một trung tâm điều khiển thân nhiệt, có thể tự điều chỉnh giảm phản ứng sốt nếu nhiệt độ tăng lên quá cao. Vì vậy, khi bị sốt, mức nhiệt thường tăng lên tối đa 40-41 độ. Não bộ rất nhạy cảm với các rối loạn thân nhiệt, vì vậy mức nhiệt độ này có thể kích thích não gây ra các cơn co giật để cảnh báo giới hạn nguy hiểm (còn gọi là hiện tượng co giật do sốt cao). Nếu sốt đến mốc 42 độ C, có thể gây tổn thương não bộ. Nếu sốt tăng tới mốc 44 độ sẽ dẫn tới tử vong.
Thân nhiệt có thể hạ thấp nhất đến mức nào?
Hạ thân nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể thay đổi bất thường và hạ xuống thấp dưới 35°C khi đo ở hậu môn. Các nhà khoa học đã phân loại:
- Hạ thân nhiệt nhẹ: 35-34°C
- Hạ thân nhiệt trung bình: 34-32°C
- Hạ thân nhiệt nặng: 32-25°C
- Hạ thân nhiệt nguy kịch: dưới 25°C. Nếu cơ thể ở mức nhiệt này hoặc thấp hơn, con người có thể tử vong.
Негізгі бет Vì sao nhiệt độ cơ thể con người luôn ở mốc 37 độ C?
Пікірлер: 20