БІР ҒАНА КҮЙІ ҚАЛҒАН ИТАЯҚ КҮЙШІНІҢ МАЗАРЫ. КИІКТЕР СҮРІНБЕСІН
Домбыра күні деп күй тартқанымызға ғана мәзбіз. Елімізде ұлттық идеология ақсап тұр. Бізде аруаққа құрмет деген атымен өшкен. Есті адамдардың "Киікте кие жоқ, кие деген мистика" дегенінен соң не сұрайсың?!)))
Домбыра күнінде концерт қойып, алғыс хат үлестіріп, өнер иелері туралы әр жерден құрап-сұрап, өз атынан білгішсініп кітап шығарып, бөлінген қаржыны әйтеуір игеріп, қалғаның қалтаға басатындар көбейді. Солар сол өнер иелерінің қабірі қайда, кесенесі қандай күйде, хабары жоқ. Әйтеуір, "кітапқа кірді" болды дейтін болу керек. Кітапқа ертеректе еніп қойған болса да, миының жеткен жерлері сол, шыққан кітапты авторын өзгертіп, қайта шығарып, жаңалық ашқандай жариялайды. Содан болар кеңседе отырып-ақ "дайын асқа - тік қасық" болып үйрегендер фальшивый істерін іске асырып, жауыр болған "алғыс хаттарын" беріп, жалған атақ пен жалған тарихты жасап отыр. Қарапайым жұртқа Алғыс хат үлестіріп, өздерін наградаға ұсынып, алты атаға жүк болар сол атақты алғандар ұялмастан, одан әрі пысықтық жолмен араны ашыла береді екен, соны түсіндім. Сосын өзін ұлттан биік қойып, ұлтты "тобыр" деп түсініп, кісі болып халыққа әжептәуір әңгіме айтады екен)
Ұлттан іргесін аулақ салу арқылы Құдайдан безгендер киік пен қазақтың тағдыры егіз жаралғанын да түсіне алмапты. Төл тарихына топырақ шашып, бүйректен сирақ шығарады. Ардан аттап, ақшаға көз тігіп, Абай атамыз айтпақшы олар «ақылға сәуле қонбаған соң, хайуанша жүріп күнелтеді».
Астананың төріне Құрманғазы атамызға, Дина әжемізге, Қорқыт, Қойлыбай, Тілеп, сондай-ақ, төкпе күй мен шертпе күйдің шеберлеріне аллея жасауға болады ғой. Халыққа үлкен рух берген болар еді.
Арқаға барғанымда Хамит ата қатты қуанып: "Сен келдің ғой, сені Итаяқ күйшіге апарам" деді. Күйшінің аруағының сұрапыл болатынын білетін мен, "Кейін барайық" деп қарсылық танытқаныма да қарамастан: "Жоқ, барамыз, сенен өзге ешкім оны шығармайды. Жастар тек пайда ғана ойлайды. Келгендер бар, түк бітірмей қайтты. Бір облыстың бюджетін алып отырған телеарналардың өзіне он жыл бұрын табылған "Итаяқ күйшінің мазары табылды" деп талай айттық, елең қылмады. Артында ұрпағы болса, ақша дәметіп келер еді. Олар дөкейлердің әкесінен тұлға жасап жүр ғой. Оның үстіне артында ұрпағы қалмаған кісі. Жалғыздың жайын түсінесің. Сені әдейі апармақшымын, сен адамды лауазымына қарап бағаламайсың, әрі мен сені "Ақжолтай Ақнұр" деймін ғой, аруақтар сені қалайды, атағыңды шығару үшін атақтыларды жағаламайтын адамсың",- деп Хамит ата жеріне жеткізіп, әрі мақтауымды келістірген соң, көзіме жас келіп, мазарға баруға бекіндім.
Жол өте қиын болды. Аңға шығатын биік машинаның өзі жолсыз даламен әрең өтті. Су іздеп Бетпақшөлде жүріп, үйге әзер жеттік. 40 градус ыстықта машинаның суы қайнап кете берді. Одан қалды айнала қаулаған өрт.
Жол қиын болды. "Менің жолым бұлай болмаушы еді?" деген сөзіме Хамит ата алдымда бір жаңалықтың күтіп тұрғанын айтты. Сол айтқандай алдымнан бір сәттік қиындықтармен құпиялар ашыла берді.
Айтқым келгені, Астанаға келіп, кітапханалардан Итаяқ күйші туралы жазған Кәмел Жүністегі ағамыздың "Шырағдан" атты кітабын зорға таптым. Ішінде қаншама дерек, мағұлмат болса да, кітап мемлекеттік тапсырыспен шықпапты. Содан болар кітапханалардың біразында жоқ. Ағамыз өз қаржысына кітапты шығарып, аруақтың атын тірілтіп, үлкен игілікті іс жасаған екен. Ол кісі Икең жайлы мақаласында күйшіден қайтар жолда машинаның дөңгелегіне шеге кіріп, ыстықта су таппай, әзер қайтқанын жазған екен.
Менінше күйшінің аруағы біздерге риза емес, назалы, өкпелі. Оның "Зар қосбасар" атты күйін осы видеоға салайын деп, таба алмадым. Негізі Жанғали Жүзбай ағамыз орындайды екен.
Осы сапарға "әулие аралаймын" деп бармап едім, "аң қарап, балық аулаймыз, табиғатты көремін" деп келген біздер, ол мақсат жайына қалып, сырын ішіне бүккен Бетпақдаладан қаншама құпияларды ашып қайттық. Айтқандай мұнда киікті ату туралы шешім қабылдаған екен. Бетпақдаладан "күрішке түсетін", бірде бір киікті, киіктің елесін де көрмедік. Мындаған шақырым жерлер бос жатыр. Киік оты киік жеместен жапырылып, өртеніп жатыр. Егінді сылтауратып, "киікті ату керек" дегенше, оларды Торғай мен Батыстан Бетпақдалаға қуу керек. Алайда адамды ойланбастан атқандарға, киік ату қиын болып па? Біздің сөзді "шыбын шаққан құрлы" көрмес. "Киіктің тілеуін тілеп қатын құсап неге зарлап отырсың" деген пікірді де оқыдым. Ананың қасиетін ұқпай өсіп, мейіріміне бөленбегендер осалдау еркек көрсе, "қатын" дейді ғой( Сол еркектерден қыздардың патриоттығы басымдау деп ойлаймын.
Жақында 80 мың киік оқтан қырылады. Содан даладан безеді... Ақбөкенім Ұлытауым мен Торғайымның сұлу жануары, еркесі еді...Жайлы жерді қайдан табасың, ақбөкен? Бұл жолы ажалың зымыраннан емес, оқтан, адам қолымен болады. Итаяқ күйші туралы пост, киіктің жайымен аяқталатындықтан бұл посты нүктесіз аяқтайын киіктер сүрінбесінші
Негізгі бет ЖАЛҒЫЗ КҮЙІ ҚАЛҒАН ИТАЯҚ КҮЙШІНІҢ МАЗАРЫ. ДОМБЫРА КҮНІ.
Пікірлер: 10